Ergens in Drenthe, ten zuidwesten van havezate Rheebruggen, ligt een oude heuvel die meer lijkt op een hobbitwoning dan een kasteel. De locals noemen het Borgbarchien, wat klinkt als een plek waar je een of ander fantasy avontuur zou beleven, toch? Maar het is niet zomaar een heuvel – nee, dit zou zomaar de restanten van een echt kasteel kunnen zijn, een overblijfsel van een zijtak van de machtige familie van Coevorden, de Van Ansens. 

Deze heuvel is omringd door een gracht die zo breed is dat je er een klein olympisch zwembad van zou kunnen maken. En het verhaal wordt nog beter: er stroomde een riviertje langs, de Olde Aa, die blijkbaar steeds dichterbij kwam en de boel begon te ondergraven. De eigenaar probeerde nog met man en macht de erosie tegen te gaan, maar moest uiteindelijk de rivier een andere kant op sturen. Stel je voor, een rivier moeten verplaatsen omdat anders je kasteel in het water valt! 

Er is meer bewijs dat er iets bijzonders gaande was bij deze heuvel. Archeologen vonden bij hun opgravingen een oude timmermansbijl en wat potscherven die dateren uit de dertiende eeuw, precies de tijd waarin de Van Ansens het voor het zeggen hadden. Misschien was Borgbarchien wel een versterkte plek tijdens de heftige partijstrijden in het noorden van het Oversticht. Echt veel weten we niet over deze plek. Maar genoeg om te bewijzen dat hier ooit serieuze middeleeuwse drama’s zijn afgespeeld. Dus als je ooit in de buurt bent, ga zeker eens kijken. Wie weet ontdek jij meer. 

Geografische coördinaten: X 216.366 / Y 553.062
Provincie: Drenthe
Gemeente: De Wolden
Toponiem: Borgbarchien
Datering: middeleeuwen, specifiekere datering niet mogelijk
Oudst bekende functie: onbekend
Archeologie: Het mogelijke kasteelterrein Borgbarchien bestaat uit een 3 meter hoge heuvel die wordt omringd door een gracht van 17,5-25 meter breed. De diepte van deze gracht bedraagt maximaal 2,4 meter. In 1998 heeft het archeologisch bureau RAAP veldwerk naar onderzoek. Vervolgens heeft de RCE in 2002 een deel van het terrein opgegraven. Uit deze onderzoekcampagnes blijkt dat de bouwers aan de west- en oostkant van de gracht de bestaande waterloop van de Olde Aa hebben gebruikt. Het andere deel van de gracht is waarschijnlijk uitgegraven, maar de archeologen konden moeilijk in het bodemprofiel het verschil tussen gracht en rivier herkennen. 

Bron:
Spiekhout, D. (2020). Het middeleeuwse kastelenlandschap van het oversticht de ontwikkeling van bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen in relatie tot het landschap en de samenleving in Noordoost-Nederland Tussen 1050 en 1450 Diana (Door Rijksuniversiteit Groningen) [Proefschrift].