In het Rampjaar, 1672, is er enorm veel schade veroorzaakt door het gehele land. Veel dorpen, steden, huizen en levens zijn geheel verwoest door alle verschillende binnenvallende troepen. Toch is de plaats Breukelen binnen dit alles uniek omdat we weten dat hier wel 8 verschillende buitenplaatsen en kastelen betrokken zijn geweest bij het Rampjaar, vaak met een slechte uitkomst.
Waarom Breukelen?
Het is niet geheel toevallig dat er in Breukelen zoveel buitenplaatsen en kastelen slachtoffer zijn geworden van de Fransen in het Rampjaar. Er zijn twee elementen in deze uitleg. Het eerste element is de grote hoeveelheid aan buitenplaatsen in Breukelen. Het tweede is de belangrijke locatie van Breukelen in het Rampjaar. Beide elementen zijn sterk verbonden aan de Vecht.
Buitenplaatsen in Breukelen
Breukelen is een dorp in het westen van de provincie Utrecht en is gelegen aan de rivier de Vecht. Het was hiermee een perfecte locatie voor het bouwen van buitenplaatsen. Een buitenplaats was een tweede huis waar rijke stedelingen heen konden om de stad te ontvluchten. Hier konden ze genieten van een prachtig gebouw met een mooie tuin ver weg van de stank en problemen van de grote stad. Dit was allemaal te vinden in Breukelen.
Daarnaast was Breukelen ook aantrekkelijk omdat hier al meerdere buitenplaatsen waren. Men wilde misschien de stad ontsnappen, maar op deze manier kon men alsnog socializen met andere mensen van hun stand. Ook was de locatie aan de Vecht erg aantrekkelijk omdat het door de rivier erg goed bereikbaar was. De Vecht loopt namelijk tussen Amsterdam en Utrecht.
Het Rampjaar in Breukelen
Een andere reden voor de grote verwoesting van buitenplaatsen in Breukelen is de belangrijke locatie van Breukelen en vooral de Vecht in het Rampjaar. De Vecht was namelijk de frontlinie en de grens tussen het gebied van de Republiek en de Fransen. Net als in veel andere oorlogen werd ook bij deze oorlog een rivier de duidelijke grens tussen de twee kanten.
De slachtoffers
Het mag duidelijk zijn dat er dus veel kastelen, maar vooral buitenplaatsen in Breukelen zijn verwoest. Voordat we hier verder op ingaan is het belangrijk om ook te benadrukken dat we van één gebouw specifiek weten dat deze niet is verwoest, Ridderhofstad Oudaan. Dit gebouw wist verwoesting waarschijnlijk te voorkomen omdat de eigenaar katholiek was. Toch raakte het gebouw wel bij het rampjaar betrokken omdat hier een Franse generaal introk.
Naast dit ene voorbeeld van een gebouw dat niet verwoest is zijn er dus ook 7 buitenplaatsen of kastelen die wel zijn verwoest. Van de meeste van deze gebouwen weten we dat ze in brand zijn gezet door de Fransen maar weten we niet heel veel meer. Hofstede Vecht en Dam, buitenplaats Queekhoven, kasteel Gunterstein en kasteel Nijenrode zijn allemaal in brand gezet door de Fransen. Van de andere gebouwen, kasteel Aastein, buitenplaats Vegtvliet en kasteel Ruwiel, zijn ook door de Fransen verwoest maar hier hebben we geen details van hoe dit is gebeurd.
Van Gunterstein en Nijenrode weten we ook dat beide gebouwen eerst bezet waren door de Fransen. Beide gebouwen zijn daarna echter als ruïne door ze achtergelaten. Zodra de Staatse troepen overwinningen begonnen te boeken en de Fransen zich dus moesten terugtrekken werden de gebouwen verwoest.
Breukelen was zeker niet de enige plek in Nederland waar de Fransen veel schade hebben aangericht, maar het is wel de plek waar de meeste kastelen en buitenplaatsen slachtoffer zijn geworden.
