Zuid-Holland was in het rampjaar nog geen aparte regio, het was samen met Noord-Holland gewoon Holland. In deze provincie zijn er bijna geen kastelen slachtoffer geworden van oorlogsgeweld, maar toch gebeurde hier veel interessante dingen in het Rampjaar. Het belangrijkste is natuurlijk dat Den Haag zich hier bevindt. Dit is waar een van de belangrijkste politieke gebeurtenissen van het Rampjaar heeft plaatsgevonden.
Het stadhouderloze tijdperk
Wie precies de macht moest hebben in de Republiek was al langer een punt van discussie en in 1672 kwam deze strijd tot een nieuw hoogtepunt. Sinds 1650 bevond de Republiek zich in haar eerste stadhouderloze tijdperk. Dit betekende dat de leiding van het land niet meer bij de stadhouder, maar bij de rijke regenten lag. Deze twee partijen hadden ook allebei hun eigen aanhangers. Aan de ene kant van deze strijd stonden de staatsgezinde, zij wilden dat de regenten aan de macht waren en dat er geen stadhouder was. Aan de andere kant van dit conflict stonden de orangisten of de prinsgezinden, zij wilden juist dat de stadhouder of om specifieker te zijn de Oranjes de macht hadden in de Republiek.
De gebroeders de Witt
In het Rampjaar gaat de macht van de regenten opnieuw over naar de stadhouder, maar wel op een erg gruwelijke wijze. De gebroeders de Witt, waarvan op dat moment een van de twee raadspensionaris was, werden midden in Den Haag door een boze menigte vermoord. Uit recente studies blijkt echter dat dit niet toevallig was en dat het allemaal een goed uitgedacht plan was van enkele hoogstaande orangisten.
Cornelis de Witt werd beschuldigd van een moordplan op Willem III en was daarom opgesloten in de Gevangenpoort in Den Haag. Toen zijn broer hem kwam bezoeken werd een menigte opgehitst door een belangrijke orangist en werden beide broers uit de Gevangenpoort gesleurd en publiekelijk vermoord. Op dit moment waren er opvallend genoeg ook bijna geen bewakers bij de gevangenis, deze waren door een gerucht weggelokt. Daarnaast zijn de daders, die wel bekend waren, nooit veroordeeld voor de moord op de twee broers.
De Oude Hollandse waterlinie
Toen dit allemaal in Den Haag aan de gang was, was er in de rest van het land al een tijdje een hevige oorlog aan de gang. Om de “belangrijkste” provincie Holland te beschermen werd er gebruik gemaakt van de Oude Hollandse waterlinie. Deze linie die begint in Muiden loopt door tot in het Noord-Brabantse Woudrichem. In de provincie Zuid-Holland zijn er ook een aantal plaatsen onderdeel van deze linie: Gorinchem, Leerdam, Nieuwpoort en Schoonhoven. De waterlinie weet goed stand te houden tijdens het Rampjaar en is uiteindelijk een van de belangrijkste reddingen van Zuid-Holland.
Kastelen in het Rampjaar
In de provincie Zuid-Holland zijn geen kastelen die verwoest zijn door de vijand in het Rampjaar omdat de eerdergenoemde waterlinie de vijand buiten de deur wist te houden. Toch is er een kasteel verwoest in deze provincie in het Rampjaar. Het kasteel Honingen is door de gemeente Rotterdam gesloopt. In 1672 was het slot Honingen alleen nog maar een ruïne, deze werd gesloopt en er werden hier verschillende nieuwe buitenplaatsen gebouwd.
Het is niet duidelijk of dit iets met het Rampjaar te maken had. Het kan zijn dat de gemeente het geheel wilde vernietigen zodat de vijand hier niet kon intrekken, dit werd namelijk ook op veel andere plekken in het land gedaan. Het kan echter ook gewoon zijn dat het is gesloopt zodat de grond gebruikt kon worden voor nieuwe gebouwen.
In Zuid-Holland zijn er bijna geen kastelen betrokken geweest hij het Rampjaar, alleen kasteel Honingen en de Gevangenpoort. Andere provincies kwamen er echter minder goed vanaf. Lees hier meer over de provincies: Overijssel, Groningen, Limburg en Noord-Brabant.
