Het beeld dat veel mensen hebben van het leven op een kasteel in het begin van de 20ste eeuw is tegenwoordig erg beïnvloed door de bekende Britse serie Downtown Abbey. Het bijzondere aan deze serie is ook dat het niet alleen gaat over het leven van de adellijke familie die woont in het huis maar ook over het kasteel personeel. Dit zorgt er echter misschien voor dat ons begrip van het kasteel personeel in deze tijd erg Brits is. Hoe zat het met het kasteel personeel in Nederland?
Personeel op Nederlandse kastelen
Rond 1900 had ongeveer 10% van de huishoudens personeel in dienst. Ook binnen de huishoudens die personeel hadden was er echter nog veel verschil. De meeste van deze huishoudens zullen bijvoorbeeld alleen soms een meid of dienstbode hebben gehad maar er waren ook enkele huishoudens met veel meer personeel.
Kastelen en buitenplaatsen waren meestal zo groot dat ze hier minimaal 3 personeelsleden in dienst moesten te hebben om alles te onderhouden. Denk hierbij aan een tuinbaas, een dienstbode en een huisknecht. In grotere buitenplaatsen met rijkere bewoners waren soms ook tuinpersoneel, een koetsier, jachtopzieners, dienstmeisjes, kindermeisjes, gouvernantes, huishoudsters en kameniersters in dienst.
Korte tijd in dienst
Een interessant feit over huispersoneel is dat personeel vaak slechts een aantal jaar in dienst was. Dit gold vooral voor de jongere personeelsleden zoals dienstmeisjes en knechten. Dit waren vaak jonge jongens en meisjes die hier een aantal jaar werkten om genoeg geld bij elkaar te verzamelen om daarna te kunnen trouwen.
Er was ook personeel dat wel langer in dienst bleef, de tuinbaas bijvoorbeeld. Dit personeelslid had een taak die vroeg om een specifieke vaardigheden en was verantwoordelijk voor een langdurig project. De tuinbaas was ook vaak al getrouwd en zijn vrouw werd dan ook vaak een baan aangeboden binnen het huis, zodat ze ook langdurig konden en wilden blijven.
Ook andere leden van het meer “hoogstaande” personeel dat vaker contact had met de familie bleef soms langer in dienst.
