Onlangs kreeg Museum Nienoord een dagboek aangeboden, met tot nog toe onbekende foto’s in en rond de borg Nienoord tijdens WO II. Het betreft een album met foto’s en aantekeningen van logeerpartijen op Nienoord. Gulle gevers zijn de zusters Lucie en Marchien Strating, mede namens hun overleden zuster Aja. Hun ouders vingen in de oorlogsjaren studenten op, voor klusprojecten in en rond het vervallen Nienoord.
Onbekende foto’s uit WOII geschonken aan museum Nienoord
Geert Pruiksma van Museum Nienoord: ‘Tijdens de oorlog gebeurde er van alles op Nienoord. Maar wie, wanneer, hoe, waarom: het zijn allemaal losse puzzelstukjes. Dit boekje is bijzonder vanwege de sfeerschetsen en de unieke foto’s: mij waren geen foto’s uit de oorlogsjaren bekend.’
Menigeen vergelijkt de gevolgen van de pandemie nu met die van de oorlog. Spreekt dat ook uit dit boekje? Pruiksma: “Waar tegenwoordig iedereen elk nieuwtje deelt via zijn sociale media account, schrijven de studenten geen woord over de oorlog! Uit discretie, voorzichtigheid, onwetendheid nog? Volgens de dames Strating was dit uit saamhorigheid. Zo probeerden ze onderling tenminste de polarisatie te voorkomen. En de gedragscodes waren strakker dus ook de omgangsvormen. Dat allerlei instanties hun deuren sloten, lees je alleen in hun blijdschap dat een bakker ergens nog taartjes verkoopt. De eenzaamheid die tijdens de pandemie zovelen belaagt, zal deze studenten ook hebben getroffen, maar later: toen ze moesten onderduiken om aan de Arbeidseinsatz te ontkomen.”
Een andere link naar nu is er ook. Zoals bekend waren Groninger studenten na de bevrijding betrokken bij de oprichting van het Nationaal Rijtuigmuseum, dat zich op Nienoord vestigde nadat de gemeente Leek het borgcomplex overnam van de erven Van Panhuys. En nog altijd zijn er veelvuldig uitwisselingen met de studenten.
Professor Backer
Initiatiefnemer voor deze bezoeken was de bekende Professor Hilmar Johannes Backer, hoogleraar organische scheikunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij probeerde met gemengde werkweken op aantrekkelijke locaties de saamhorigheid tussen de studenten van de verschillende faculteiten onderling te versterken, in de jaren dat vanwege de oorlog de ene na de andere organisatie de deuren sloot of zichzelf helemaal ophief. Dit deed hij samen met een van zijn ‘pupillen’: de heer Strating. Mevrouw Strating kwam natuurlijk mee, zij kookte voor de groep. En om de beurt beschreven de studenten hun belevenissen op Nienoord: fietstochtjes naar Norg langs een bakker die nog taartjes verkoopt, beleefdheidsbezoekjes van het nieuwsgierige burgemeestersechtpaar, controlerondjes van rentmeester jhr. Alberda van Ekenstein die een borrel komt drinken, plagerijtjes met en door dorpelingen op de Leekster kermis.
Op de in en rond de borg gemaakte foto’s zie je vergane glorie. Her en daar nog oude betimmeringen, tegeltableaus, meubilair. Maar ook overwoekerde bouwdelen en verzakte terrassen, kortom: achterstallig onderhoud vanuit een zichtbare schaarste aan middelen. Het programma bestond dan ook uit: klussen! Gedurende een complete werkweek werd het hele terras opgeknapt. Aan de foto’s te zien, werd dit in vriendschap en met grote voortvarendheid aangepakt. Even verderop zit een groep studenten voorovergebogen rond een grote pan samen aardappelen te schillen. En een enkele foto van binnen, waar met enige moeite in de donkere achtergrond nog iets van de oude interieurs kan worden ontwaard.
De heer Strating werd later hoogleraar Scheikunde aan de Rijk Universiteit Groningen. Hij richtte zich vooral op de wetenschap, waar zijn toenmalige collega Professor Wijnberg de onderwijskant verder ontwikkelde. Ze werden in de internationale media zo vaak genoemd, dat ze wel weddenschapjes hielden wie als eerste weer ergens genoemd zou worden. Professor Backer leeft nog voort in de Backer Foundation; Professor Strating is naamgever van de Strating Prijs. Hij overleed in 1988, op 81-jarige leeftijd.
Het dagboek zal te zien zijn in de tentoonstelling over 75 jaar bevrijding in Museum Nienoord. Wie informatie of documentatie heeft, is welkom om Nienoord te benaderen via [email protected]
