Kasteel Reuversweerd is sinds het voorjaar van 1945 niet meer bewoond. Er gaan geruchten dat het er zou spoken. De klok zou stil staan op het moment dat iemand er vermoord werd. Waar komen deze geruchten vandaan? Wat heeft zich echt tijdens WOII afgespeeld op landgoed Reuversweerd?
Kasteeleigenaar Baron van Sytzama
In het voorjaar van 1945 woonde de baron van Sytzama, Hans, met zijn vrouw en kinderen in Kasteel Reuversweerd. Ze hadden een landbouwbedrijf en een paardendekstation. Ze boden onderdak aan evacués. Zo trokken hun schoonzus en zwager Van der Feltz met hun kinderen in. De woning van Van der Felz was in beslag genomen door de Duitsers. De familie Sytzama nam ook onderduikers in huis, zoals de burgemeester van Wieringen, Kolff, en de belangrijke Brummense verzetsman Lau Beijnen. Drie studenten die geweigerd hadden de Loyaliteitsverklaring te tekenen vonden ook een schuilplaats op het landgoed. Één van deze studenten, Erik, hield een dagboek bij, waardoor we nu kunnen terugkijken op de gebeurtenissen op landgoed Reuversweerd in 1945.
Paasdagen 1945
Rond de paasdagen, op zondag 1 en maandag 2 april, zien de bewoners van Reuversweerd de Canadezen troepen richting Zutphen bewegen. De westkant van de IJssel is nog in handen van de Duitsers. Duitse militairen dringen die maandag het landhuis binnen. Twee kelders worden in beslag genomen om een zender op te stellen. De bewoners verhuizen naar een van de andere kelders. Op de zolder installeren de Duitsers een telefoonwacht. Van daaruit worden de Canadezen aan de overkant van de rivier in de gaten gehouden. Observaties worden via de zender doorgeseind naar de achterliggende batterij, een eenheid van artillerie-wapens.
Onder vuur
Twee dagen later zien de bewoners grote branden aan de overkant van de IJssel. ’s Middags horen ze ontploffingen bij Bronsbergen.
‘Rustig voor de ramen uitkijkende, zagen we de oorlog voorbijtrekken’ – onderduiker Erik
Rond het avonduur is er plots een granaatinslag vlak voor het huis! Een scherf vliegt rakelings langs het hoofd van burgemeester Kolff. De bewoners zoeken dekking in de kelders. Iedereen ligt op of over elkaar. Stof en gruis dringen het kelderraam binnen. Het huis rinkelt, trilt en dreunt aan alle kanten. De Canadezen hadden vernomen dat er in Reuversweerd een radiozender is. Dit was reden om het huis flink onder vuur te nemen. De zolder wordt geraakt met twee voltreffers, waardoor de zendapparatuur wordt vernietigd. De nacht wordt door ieder doorgebracht in de kelders. De volgende dag gaan de beschietingen door.
‘In de nacht volgde een geweldige beschieting over ons heen op Zutphen van half vier tot zeven uur.’ – onderduiker Erik
Bevrijding in zicht
Op vrijdagochtend 6 april horen de bewoners harde ontploffingen. De Zutphense brug is opgeblazen. De komende nacht is er een spervuur op Reuversweerd. Versterking voor de Duitsers arriveert en gewonden worden naar binnen gedragen. De dag erna zien de bewoners aan de overkant zes grote Canadese tanks. De bevrijding is in zicht! Wanneer het rustig is nemen ze plaats op het bordes in het zonnetje. De zondag erop is een prachtige dag voor de bewoners. Zutphen is op 8 april 1945 bevrijd. Echter horen ze ‘s nachts in de verte bij Deventer nog schoten.
Pantserafweergeschut
Maandag 9 april begint als een mooie dag. De bewoners verzamelen zich weer op het bordes om van de zon te genieten. Echter beginnen al snel de beschietingen vanaf de overkant met pantserafweergeschut. Kogels gaan dwars door het huis heen. Het huis eindigt in een grote ravage. Twee treffers raken de eetzaal, waar de piano in elkaar zakt. Het kantoor wordt ook met twee treffers geraakt. De klok blijft op twee minuten voor vijf staan. Een half uur later stoppen een vracht- en personenauto voor de deur. SD’ers en SS’ers springen eruit en omsingelen het huis. Van Sytzama, zijn oudste zoon Maurits (16) en mevrouw Van der Feltz worden meegenomen naar Kasteel Groot Engelenburg. Ze worden verdacht van verzet en daarom verhoord en mishandeld. De meeste overgebleven bewoners van Reuversweerd verlaten daarna het landhuis.
Bevrijding
Het laatste groepje bewoners ziet de volgende dagen vele boerderijen en schuren in de buurt afbranden. In de nacht van donderdag 12 april steken de Canadezen bij Arnhem de IJssel over. Ze zullen snel in Brummen zijn. Daarom fusilleren de SS’ers de volgende ochtend acht gevangenen, waaronder Van Sytzama en Lau Beijnen. Vervolgens verlaten de Duitsers Kasteel Groot Engelenburg. De overlevende gevangenen worden een paar uur later uit de kelder van het kasteel bevrijd door de tuinman. Op zaterdag verlaten de Duitsers Reuversweerd en op zondag 15 april volgt de bevrijding. Het landhuis is door de beschietingen onbewoonbaar geworden. De familie Sytzama verlaat ook het huis. Sindsdien is het niet meer bewoond. Vandaag de dag wordt het omgebouwd tot stiltecentrum.
Dit verhaal is gebaseerd op het onderzoek van Martine Letterie, die hierover het boek ‘De klok stond stil’ schreef. Bekijk HIER de video die zij maakte over dit verhaal op .
