fbpx Skip to main content

Verplichte kamerconcerten op Huis Der Boede

Der Boede | Zeeland

13 mei 2020 | Merel Spithoven


In het begin van de oorlog veranderde er in het dagelijks leven van de inwoners van Koudekerke nog weinig. Pas toen de Duitsers steeds meer beperkende militaire maatregelen doorvoerden veranderde het leven. Zo werden in 1942 de bewegingsvrijheid sterk beperkt en fototoestellen verboden. Er vestigden zich meerdere hooggeplaatste Duitsers in Koudekerke, waaronder Willi Karl Ernst Münzer. Hij was Oberbereichsleiter, de Duitse politieke leider voor Zeeland. Eind 1940 vestigde hij zich in de buitenplaats Der Boede met zijn gezin en staf.

Huiskamerconcerten
Voor zowel vermaak als politieke doeleinden organiseerde Münzer huiskamerconcerten in Huis Der Boede. Hij nodigde onder andere Zeeuwse notabelen uit. Het niet ingaan op deze uitnodigen kon grote consequenties hebben. De burgemeester van gemeente Koudekerke, Jan Lambertus Dregmans, heeft dit persoonlijk ervaren. Hij en zijn vrouw werden regelmatig uitgenodigd voor de kamerconcerten. Dregmans sloeg echter steeds deze uitnodigingen af. Te druk met andere werkzaamheden, luidde het excuus. Begin juli 1942 verbleef nazipoliticus Arthur Seyss-Inquart als gast op Huis Der Boede. Münzer verwachtte dat Dregmans Seyss-Inquart welkom zou heten in de gemeente Koudekerke. Dregmans vond dat hij onmogelijk gehoor kon geven. Hij liet Münzer weten dat hij niet op de uitnodiging wilde ingaan en dat ook toekomstige uitnodigingen onbeantwoord zouden blijven. Kort daarop werd Dregmans als gijzelaar naar kamp Haaren gestuurd.

Politieke gevolgen
Dregmans verloor zijn functie als burgemeester op 14 augustus 1942. Zittend wethouder Jan Moens nam het stokje als waarnemend burgemeester over. In november 1942 kwam Dregmans weer vrij. Echter mocht hij niet terugkeren naar Koudekerke. Op 16 december 1942 werd Moens officieel burgemeester van de gemeente. Moens was van origine landbouwer en geen aanhanger van de NSB. Münzer besloot daarom P. Tanis aan te stellen als wethouder. Tanis was wel een fanatiek aanhanger van de NSB. Zowel Moens als Tanis werden na de oorlog in een interneringskamp geplaatst. Na de bevrijding van Koudekerke in 1944 keerde Dregmans terug naar zijn gemeente. Hij werd opnieuw burgemeester van Koudekerke.

Beschadigingen
Huis Der Boede liep vele beschadigingen op tijdens de oorlog. Tijdens de bewoningsperiode van Münzer werd vooral het interieur beschadigd. Door verbouwingen is het grotendeels verloren gegaan. Wastafels, waterleidingen, afvoeren en centrale verwarming zijn aangelegd. Münzer verbleef tot de inundatie van Walcheren, op 3 oktober 1944, in Huis Der Boede. Tijdens deze inundatie is het huis eenmaal door hoog water bereikt. Hierdoor liep het huis relatief weinig schade op, maar met de tuin was het slechter gesteld. De tuin en flora liepen onherstelbare schade op. Slechts enkele bomen overleefden de inundatie. Dit was te danken aan het feit dat Huis Der Boede vier meter boven NAP ligt. Al in november 1944 begon men met het dichten van de dijken. Deze klus was pas in februari 1946 geklaard.

Bekijk hier een filmpje afkomstig van de website van Open Beelden, van de situatie op Walcheren op 1 oktober 1945. Met man en macht wordt gewerkt aan het dichten van de dijken om het water weer buiten te houden.

Eerste verpleeghuis van Nederland
Na de droogmaking van Walcheren kreeg Huis Der Boede een nieuwe functie. Het ging dienen als opvang voor repatrianten en oorlogsinvaliden. Later kwamen hier echter ook verplegings- en zorgbehoevenden uit de directe omgeving bij. Huis Der Boede groeide uit tot het eerste verpleeghuis van Nederland. Op 15 augustus 1949 opende het officieel haar deuren. In 1950 kocht de Stichting Rusthuizen Walcheren het landgoed. In 1953 werden aan het huis werden twee verpleegvleugels toegevoegd. Op 30 september 1953 opende Koningin Juliana verpleeghuis Der Boede. Juliana schonk het verpleeghuis een koppel herten. De herten werden in het nieuwe hertenkamp op een van de vista’s van Der Boede geplaatst.

Herbestemming
De lokale bevolking voelt veel verbinding met het huis, ondanks dat alleen het landhuis nog bestaat. Bijna iedereen heeft vroeger iemand in het verpleeghuis gehad, was zelf bewoner of heeft er gewerkt. De ‘koninklijke hertjes’ zijn uitgegroeid tot een roedel en staan nu voor het landhuis. Ze zijn onderdeel van het monument Huis Der Boede. De plaatselijke bevolking is Koningin Juliana nog steeds dankbaar voor dit geschenk. Het was daarom ook een van de eisen van de bevolking voor de verkoop van het landhuis aan particulieren. De hertjes moesten blijven. De huidige bewoners van Huis Der Boede gaven gehoor aan deze eis. De hertjes grazen voor het huis. Het landhuis wordt op het moment deels omgebouwd naar een B&B, weer een nieuwe bestemming.

Bron:
— Koudekerke.info
— Het videobestand is afkomstig van het Open Beelden project, een initiatief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Kennisland waar een groot deel van de Polygoon-journaals onder een vrije licentie ter beschikking worden gesteld.