Hier vind u de voetnoten van ons essay van 2023: Upstairs/Downstairs. Lees hier het hele essay.

1. Montijn, I., ‘Twee werelden onder één dak. Huispersoneel in Nederland, c. 1850-1950’, in: Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, p. 28-34. 
2. Henkes, B., ‘Veelzeggende stiltes – nieuwe vragen Kaatje & Kätchen in Huis Doorn: een transnationale geschiedenis’, in: Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, Doorn 2022, p. 40-45, aldaar pagina 42.
3. Henkes, B. en H. Oosterhof, Kaatje ben je boven? Leven en werken van Nederlandse dienstbodes 1900-1940, Den Haag 1985. Aldaar pagina 91-92.
4. Ibidem, pagina 84.
5. Ibidem, pagina 84.
6. Hoogeveen, T., Alstublieft mevrouw! Een geschiedenis van de Nederlandse dienstmeisjes, Amsterdam 2014. Aldaar pagina 71.
7. Henkes, B. en H. Oosterhof, Kaatje ben je boven? Leven en werken van Nederlandse dienstbodes 1900-1940, Den Haag 1985. Aldaar pagina 67.
8. Ibidem, pagina 57-59 en Montijn pagina 33.
9. Ibidem, pagina 102-122.
10. Ibidem, pagina 62.
11. Hoogeveen 2014. Aldaar pagina 56.
12. Fred Vogelzang geeft in de bundel Nieuwe functies voor kastelen en buitenplaatsen aan welke functies deze historische huizen konden en kunnen krijgen als van private bewoning geen sprake meer is of kan zijn. Zie Vogelzang, F., Nieuwe functies voor kastelen en buitenplaatsen. Een eeuw herbestemming, Wijk bij Duurstede 2016. Uitgave van de Nederlandse Kastelenstichting.
13. Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, Doorn 2022.  
14. Lees hierover bijvoorbeeld het onderzoek van Anne Veere Hoogbergen. Zij onderzocht hoe kastelen en buitenplaatsen in de Engeland en Nederland bezoekers laten kennismaken met dienstvertrekken en verhalen over het huispersoneel en beschrijft drie verschillende methodieken hiervoor. Hoogbergen, A. V., ‘De onzichtbare aanwezigheid van het huispersoneel onthuld’, in: Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, p. 14-20.
15. In 2013 werd Huis Van Gijn bij wijze van experiment 24 uur bewoond door medewerkers en vrijwilligers van het museum. Hiervan werd een documentairefilm gemaakt, die nog altijd op Youtube te bekijken is: https://www.youtube.com/watch?v=_PSPT-skBow
16. Op Paleis Het Loo is een project gestart om te onderzoeken of het haalbaar is de hofdamevertrekken weer in te richten van de hofdames van koningin Wilhelmina (‘Mimi’), echtgenote van koning Willem I. Rem 2022.
17. Hoogeveen, T., Alstublieft mevrouw! Een geschiedenis van de Nederlandse dienstmeisjes, Amsterdam 2014. Aldaar pagina 129.
18. Van der Meulen, T., ‘Elk kasteel heeft wel wat. Tony van der Meulen in gesprek met B. Petersen, huisbediende van Wilhelm II’, in: Nieuwsblad van het Noorden, zaterdag 21 januari 1978, p. 29. 
19. Korevaar, G., ‘De accessoires van het personeel’, in: Adel en Accessoires. Kleine voorwerpen, grote verhalen, Oud-Zuylen 2018, p. 18-19. Thema-magazine Slot Zuylen 2018.  
20. Hoogeveen, T., Alstublieft mevrouw! Een geschiedenis van de Nederlandse dienstmeisjes, Amsterdam 2014. Aldaar pagina 127.

Literatuur en bronnen 

Henkes, B. en H. Oosterhof, Kaatje ben je boven? Leven en werken van Nederlandse dienstbodes 1900-1940, Den Haag 1985.  

Henkes, B., ‘Veelzeggende stiltes – nieuwe vragen Kaatje & Kätchen in Huis Doorn: een transnationale geschiedenis’, in: Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, Doorn 2022, p. 40-45. 

Hoogbergen, A. V., ‘De onzichtbare aanwezigheid van het huispersoneel onthuld’, in: Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, p. 14-20.  

Hoogeveen, T., Alstublieft mevrouw! Een geschiedenis van de Nederlandse dienstmeisjes, Amsterdam 2014. 

Korevaar, G., ‘De accessoires van het personeel’, in: Adel en Accessoires. Kleine voorwerpen, grote verhalen, Oud-Zuylen 2018, p. 18-19. Thema-magazine Slot Zuylen 2018.  

Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, Doorn 2022.  

Van der Meulen, T., ‘Elk kasteel heeft wel wat. Tony van der Meulen in gesprek met B. Petersen, huisbediende van Wilhelm II’, in: Nieuwsblad van het Noorden, zaterdag 21 januari 1978, p. 29. 

Montijn, I., ‘Twee werelden onder één dak. Huispersoneel in Nederland, c. 1850-1950’, in: Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, p. 28-34.  

Rem, P., ‘Hofdames op Paleis Het Loo’, in: , in: Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, p. 35-39.  

Sybesma, W., ‘Pleuntje en Anna. Sporen van personeel in Huis van Gijn’, in: Van de Kuil, L. en W. Landewé – van der Veen, Upstairs downstairs. Symposium Huis Doorn 9 juni 2022, Doorn 2022, p. 21-27.  

Vogelzang, F., Nieuwe functies voor kastelen en buitenplaatsen. Een eeuw herbestemming, Wijk bij Duurstede 2016. Uitgave van de Nederlandse Kastelenstichting.