Nederland en ijs, en vooral schaatsen, zijn sterk met elkaar verbonden. Dit geldt zeker ook voor Nederlandse kastelen en ijs. De winter, en in het bijzonder vrieskou en ijs, hebben een interessante rol gespeeld bij verschillende kastelen. Net als nu zorgde ijs vroeger niet alleen voor veel plezier en geluk, maar kon je op vrieskoude dagen rekenen op ongemakken en ongelukken.
IJs, schaatsen en plezier
Schaatsen was al erg vroeg een belangrijke activiteit in Nederland voor mensen van alle rangen en standen. Dit was echter niet altijd zo. Tussen 1200 en 1600 was schaatsen vooral weggelegd voor de adel. De belangrijkste reden hiervoor was dat het maken van schaatsen nog enorm duur was. Pas in de zeventiende eeuw begonnen ook mensen met een kleiner budget te schaatsen.
Dit schaatsplezier is ook terug te zien in een beroemd schilderij van Hendrick Avercamp. Op dit schilderij is een prachtige winterscène vol schaatsers met een mooi kasteel op de achtergrond te zien.
Een vijver waar bijvoorbeeld al vroeg door de adel werd geschaatst is de Hof vijver in Den Haag. Al in 1397 wordt hierover door Gravin Margaretha van Kleef geschreven. Ze beschrijft in haar rekeningen dat ze knechten betaalt om een baan schoon te maken op het ijs. Ook midden in de 17de eeuw werd er nog geschaatst door de adel op de Hof-vijver. Het verhaal gaat dat dit de plek is waar de Engelse prinsen Charles en James hebben leren schaatsen terwijl ze bij de weduwe van prins Willem II verbleven.
Oorlog op het ijs
Naast schaatsplezier bij kastelen zorgde ijs ook vaak voor interessante oorlogssituaties. In 1256 werd ijs graaf Willem II van Holland namelijk fataal in de oorlog tegen de West-Friezen. Tijdens zijn veldtocht zakt hij met wapenuitrusting en paard door het ijs. De West-Friezen namen gebruik van de situatie en doodden hem. Ze wisten op dat moment nog niet dat het ging om dé Graaf van Holland.
Het rampjaar
Ook in het rampjaar speelde ijs een belangrijke rol. In dit jaar werd door de republiek veel gebruik gemaakt van inundatie, het onderwater zetten van land om de toegang tot die gebieden te vermoeilijken. In de zomer werkt dit natuurlijk erg goed, maar in december van 1672 was dit hele gebied veranderd in een grote ijsvlakte.
De Fransen die gestationeerd waren in Woerden zagen dit als de mogelijkheid om door te steken naar Alphen aan de Rijn en Leiden en Den Haag. Toen ze eenmaal halverwege waren begon het echter ineens snel te dooien. Een groot deel van de troepen moest omdraaien of zakte door het ijs. Eenmaal aan de overkant was er niet veel meer over van het leger en besloten ze om te keren en via een andere route terug naar Woerden te trekken. Door het snel dooien van het ijs kon dus een overname van enkele grote Hollandse steden voorkomen worden.
.jpg){kind=link}
,_RP-P-OB-78.115.jpg){kind=link}