Peize-I Peize, het was dé plek voor adellijke huizen en versterkingen. Maar ook de plek van historische strijd.
Het verhaal begint bij de heren van Peize die in 1177/1178 betrokken waren bij verschillende conflicten. De van Peizes waren betrokken in een partijstrijd waarin hun steun aan één van de ambtelijke-families én de bisschop niet in dank werd afgenomen. De huizen van de gebroeders Adolf en Rudolf van Peize (en diens neven) werden compleet verwoest. Brand verwoestte niet alleen de huizen, maar ook de boomgaarden gingen verloren. Er wordt vermoed dat de huizen van de ridders van Peize niet versterkt waren. Desondanks zijn er wel vermeldingen van een versterking in de buurt van Peize, maar er wordt gezegd dat deze in handen was van de tegenstanders. Het kan zijn dat het gaat om een andere versterking, maar het is ook mogelijk dat de versterking herbruikt is door de tegenpartij.
Het is in ieder geval wel duidelijk dat er na deze strijd geen huizen en/of versterkingen van de ridders van Peize meer werden genoemd. En daarmee is deze geschiedenis letterlijk met de grond gelijk gemaakt.
Geografische coördinaten: X 228.962 / Y 573.946
Provincie: Drenthe
Gemeente: Noordenveld
Toponiem: –
Datering: <1251
Oudst bekende functie: versterking van partij
Archeologie: Archeologen hebben gedurende de opgraving naar de havezate Peize niets gevonden wat wijst op een mogelijke middeleeuwse voorganger.
Bouwgeschiedenis: –
Peize-II: Tijdens de Utrechts-Groningse oorlog zocht Bisschop Frederik een manier om het handelsverkeer van de stad Groningen te belemmeren. Hij besloot daarom vijf kastelen te bouwen. Éen daarvan was het kasteel bij Peize. Het kasteel heeft er alleen nooit lang gestaan. Het zou op zijn vroegst in 1400 zijn gebouwd en is in 1405 alweer gesloopt.
Van de drie kastelen, waaronder het kasteel in Peize, is de locatie nooit teruggevonden. Maar aangezien het plan om het handelsverkeer te ontregelen, zou je de kastelen in de buurt van een weg en/of waterweg verwachten.
Geografische coördinaten: zie Peize-I
Provincie: Drenthe
Gemeente: Noorderveld
Toponiem: Peize
Datering: <1405
Oudst bekende functie: tijdelijk bisschoppelijk kasteel
Archeologie: –
Bouwgeschiedenis: –
Iconografie: –
Interactieve kaart
Dit artikel maakt deel uit van de interactieve kaart over de (verdwenen) kastelen in Drenthe. Ontdek de fascinerende geschiedenis en verdwijning van kastelen in de provincie via onze kaart. Deze kaart toont bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen in Drenthe die deel uitmaken van het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht (1050-1450). Ga hier naar de kaart: Interactiviteit Kaart
Afbeeldingen:
Huis te Peize door Herman Collenius (1706) Huis te Peize door Herman Collenius 1706 – Huis te Peize – Wikipedia
Bron:
Spiekhout, D. (2020). Het middeleeuwse kastelenlandschap van het oversticht de ontwikkeling van bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen in relatie tot het landschap en de samenleving in Noordoost-Nederland Tussen 1050 en 1450 Diana (Door Rijksuniversiteit Groningen) [Proefschrift].
