Hoe het was om te werken in een kasteel kan je natuurlijk het beste begrijpen door te luisteren naar de verhalen van mensen die er zelf hebben gewerkt. Dit verhaal komt van Clarisse van den Bulcke, die als zeventienjarig Vlaamssprekend meisje ging werken in kasteel Ooidonk, waar ze ineens Frans moest spreken!
Wie was Clarisse?
Clarisse werd geboren in 1921 in het Vlaamse dorpje Zeveren. Ze was de oudste van in totaal 9 kinderen. Ze ging naar school tot haar veertiende en ging daarna opzoek naar werk. In 1937 ging ze naar kasteel Ooidonk om hier om werk te vragen. Hoewel ze aan geen van beide eisen voldeed, goed kunnen koken en Frans spreken, werd ze toch aangenomen.
Het personeel
In totaal werkte er dertien mensen op het kasteel. Acht hiervan werkte voor “la vieille comtesse”, ofwel de oude gravin, Isabelle Francoise de Borgia de Silva. De andere vijf werkte voor haar zoon Graaf Jean en zijn familie. Daarnaast werkten er ook nog een aantal mensen in het park, de moestuin en de bossen van het kasteel. Clarisse moest samen met de kok en een andere keukenhulp voor het hele huis koken.
Iets waar Clarisse snel aan moest wennen was de Franse taal. De chef-kok kwam namelijk uit Frankrijk. Hierdoor mocht zij nog één maand Vlaams praten en daarna moest ze in het Frans kunnen praten met de chef-kok. Ze heeft veel van hem geleerd maar als ze iets niet direct begreep kon hij wel eens zeer boos worden.
Ook heeft zij zelf de gravin bijna nooit gezien. De gravin sprak de menu’s boven af met de chef-kok en zij en de andere keukenhulp bleven dan gewoon in de keuken. De gravin kwam nooit naar beneden en zij gingen nooit naar boven. Er was dus nog echt sprake van een duidelijke en harde grens tussen de Upstiars en Downstairs.
Het leven
Zelf zei Clarisse dat ze tijdens haar werktijd op het kasteel bijna totaal was afgesloten van de buitenwereld. Ze verbleef van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat in de keuken van het kasteel. In de avonden kwam hier dan al het kasteel personeel samen om nog even gezellig te praten. Ze woonde zelf ook in het kasteel, ze had een klein kamertje in een van de kasteeltorens.
Ze mocht eigenlijk nooit alleen iets gaan doen buiten het kasteel. Ze mocht alleen naar buiten om de kerkdienst bij te wonen. Ze kende dan ook niemand buiten het personeel van het kasteel. Toch gaf ze zelf aan dat de voordelen van het werk de nadelen uitwogen, ze werd namelijk redelijk goed betaald en het werk was niet heel zwaar.
Een groot deel van het jaar verbleef de familie niet op het kasteel maar in een woning in Brussel (van november tot mei). Ook hier kwam Clarisse bijna nooit buiten en zag ze haar familie zelfs vrijwel niet. Ze kaartte hier vooral veel en mocht heel soms met de chef-kok en de andere keukenhulp naar de bioscoop. Verder las ze hier vooral veel boeken en deed ze breiwerk.
