fbpx Skip to main content

De huisregels van Kasteel Middachten

Kasteel Middachten | Gelderland

25 januari 2023 | Linda Prins


Voor een personeelslid op een kasteel of buitenplaats waren er allerlei verschillende regels waar hij of zij zich aan moest houden om daar te mogen werken. Deze regels verschilden per locatie en per baan maar waren in het algemeen vaak hetzelfde. Daarom is het zo interessant dat we deze regels overgeleverd hebben uit kasteel Middachten. 

De regels van kasteel Middachten zijn aan ons overgeleverd door de oud koetsier H. Dijkerman. Toen H. Dijkerman werd aangenomen als eerste koetsier en inwonend personeelslid wende hij vrij snel. Zijn nieuwe leven was namelijk erg luxe in vergelijking met wat hij eerst had. Zo was hij arm opgegroeid, is hij daarna gaan werken als boerenknecht en uiteindelijk in dienst gegaan. Dit nieuwe leven op het kasteel was een stuk luxer. 

Aan dit luxeleven in dienst van de familie van kasteel Middachten waren ook een aantal belangrijke huisregels verbonden. Het eerste deel van deze regels kreeg H. Dijkerman van de eerste huisknecht te horen. De regels over de paarden en zijn uniform, livrei, kreeg hij te horen van de stalmeester.  

De regels in het huis
De eerste regel was dat hij als personeelslid in de stallen zich alleen in het onderhuis van het kasteel mocht begeven tenzij hij boven werd gevraagd. Hij mocht dus alleen in de dienstvertrekken, keuken en natuurlijk de stallen komen.

Nog belangrijker was dat hij zich nooit op de hogere verdiepingen waar de meisjes hun kamers hadden mocht begeven. Hiervoor zou je zelfs ontslagen worden. Daarnaast was er ook de regel dat je alle leden van de familie van Middachten moesten worden aangesproken met Graaf of Gravin en in de derde persoon. 

Tenslotte was er ook de regel dat er na het ontbijt een korte Bijbellezing werd gehouden. Deze werd dan ook geleid door een lid van de grafelijke familie. Het bijwonen van deze Bijbellezing was voor verplicht voor ieder personeelslid. 

De regels buiten het huis
Ook voor het werk buiten en in de stallen waren er een aantal regels. Een van deze regels was dat er niet gefloten mocht worden in de stal en op het plein maar wel gezongen. Fluiten werd namelijk in tegenstelling tot zingen gezien als iets ordinairs wat dienstpersoneel van een kasteel dus nooit zou moeten doen.

Ook moesten mannelijke werknemers hun hoed afnemen op de stenen brug van het personeel als teken van respect voor het familiewapen op de voorgevel van het kasteel.  

Livreiregels
Ook waren er nog een aantal regels met betrekking tot zijn uniform, de livrei. Naast regels over zijn eigen uniform zaten hier ook regels aan verbonden voor wat de paarden moesten dragen.

Ook waren er regels over vanaf wanneer hij het winteruniform of het zomeruniform moest dragen. Dit hing niet vast aan tempraturen maar aan welke maand het was. Ook als het voor 1 november dus al heel koud was moest gewoon het zomerlivrei worden gedragen

Bron:
H.J. Dijkerman, Eerste Koetsier op kasteel Middachten 1911-1961 (Dieren 2009). 
Afbeeldingen:
Afbeelding 1: Een koets met koetsier rond 1900 https://www.geldersarchief.nl/bronnen/foto-s-en-films?mistart=25&mivast=37&mizig=284&miadt=37&miamount=25&milang=nl&miview=gal&mizk_alle=koetsier&miaet=1&mif1=7
Afbeelding 2: Kasteel Middachten
Afbeelding 3: Een hoge hoed van een koetsier. https://www.rijksmuseum.nl/en/search/objects?q=koetsier&f=1&p=4&ps=12&imgonly=True&st=Objects&ii=4#/BK-1972-56-A,40